راز گریهی کوکان از زبان امام صادق علیه السلام
... مفضل غرق در کلام امام بود و از این همه عظمت و حکمت که در جای جای نهادِ زمین و آسمان و خویش، خدا را فریاد میزدند، در بهت! ، که امام بعد از بیان علت باهوش نبودن و خالی الذهن بودن انسان در هنگام تولد، فرمایشش را اینگونه پی گرفتند:
فواید گریه کودکان
ای مفضل! از منافع گریه کودکان نیز آگاه باش. بدان که در مغز کودکان رطوبتی است که اگر در آن بماند بیماریها و نارساییهای سخت و ناگوار به او رساند؛ مانند نابینایی و جز آن. گریه آن رطوبت را از سر کودکان سرازیر و بیرون میکند و بدین وسیله سلامتی تن و درستی دیده ایشان را فراهم میآورد. پدر و مادر از این راز آگاه نیستند و مانع آن میشوند که کودک از گریهاش سود ببرد. اینان همواره در سختی میافتند و میکوشند که او را ساکت کنند و با فراهم کردن خواستههایش از گریه بازش دارند، ولی نمیدانند که گریه کردن به سود اوست و سرانجام نیکی پیدا میکند.
بدین ترتیب چه بسا که در اشیا، منافعی نهفته باشد که معتقدان به اهمال و بی تدبیری در کار عالم از آن غافلاند و اگر میدانستند، هیچ گاه نمیگفتند که فلان چیز بی ثمر است؛ زیرا آنان از اسباب و علل آگاه نیستند. براستی هرچه را که منکران نمیدانند عارفان میبینند. چه بسیار است چیزهایی که دانش اندک آفریدگان از آن کوتاه و خالق آفرینش با دانش بی پایانش از آن آگاه است. قداستش عظیم و کلمهاش والاست.
ای مفضل! در تمام اعضای جسم آدمی و تدابیری که در آنها نهفته است، اندیشه کن
و اما آبی که از دهان کودکان سرازیر میشود و خارج میگردد، رطوبتی است که اگر در بدنهایشان بماند، آثار وخیمی بر جای میگذارد. چنانکه میدانی گاهی که رطوبت بدن چیره میشود (و بر دیگر عناصر[منظور طبایع چهارگانه در طب قدیم]، غلبه میکند) شخص، دچار کودنی، دیوانگی، کم عقلی، فلج و لقوه و جز آن میگردد.
خداوند جل و علا تدبیر چنان نمود که این رطوبت در دوران کودکی از دهانشان بیرون رود و در بزرگی از سلامت تن برخوردار گردند. بدین ترتیب، پروردگار به خاطر نادانی آفریدگان بر آنان منت نهاد و تفضل نمود. اگر اینان از دادهها و نعمتهای بی شمار او آگاه بودند. هیچ گاه در معصیت و لغزش از فرمانش فرو نمیافتادند. پاک و منزه خدایی که چه بزرگ است نعمتهای او بر مستحقان و دیگر آفریدگان! و چه والاتر است از آنچه باطل گرایان میپندارند.
اعضای بدن و فواید هر کدام
ای مفضل! در تمام اعضای جسم آدمی و تدابیری که در آنها نهفته است، اندیشه کن. دستها برای کار کردن، پاها برای رفتن، دیدگان برای راه یافتن و دیدن، دهان برای خوردن، معده برای هضم کردن، کبد برای تصفیه نمودن، منافذ خروجی بدن برای دفع فضولات جسم، ظرفهایی برای حمل آنها و فرج برای حفظ نسل آفریده شده اند؟ اگر ژرف در کار تمام عضوهای بدن اندیشه نمایی مییابی که هر چیزی از سر حکمت و تدبیر و استواری پدید آمده است.